Poniżej przedstawiamy istotniejsze wydarzenia w ponad tysiącletniej historii Czech oraz opis poszczególnych okresów - Państwo Wielkomorawskie (IX wiek), dynastia Przemyślidów (IX wiek - 1306), dynastia Luksemburgów (1310 - 1437), rewolucja husycka (1419 - 1436), dynastia Jagiellonów (1471 - 1526), dynastia Habsburgów (1526 - 1918), odrodzenie czeskiego narodu i utworzenie niezależnego państwa (1918 - obecnie).

Ważniejsze wydarzenia historyczne

Przełom V i VI wieku - przybycie Słowian na tereny dzisiejszych Moraw i Słowacji

Druga połowa IX wieku - przybycie chrześcijańskich misjonarzy

IX wiek - 1306 - stopniowe umacnianie czeskiego państwa za panowania dynastii Przemyślidów

1346 - 1378 - szczytowy okres czeskiego królestwa za panowania Karola IV

Początek XV wieku - kryzys państwa doprowadza do powstania ruchu husyckiego

1526 - dynastia Habsburgów obejmuje czeski tron - tworzenie się wielonarodowego imperium

1620 - klęska czeskiej szlachty w Bitwie na Białej Górze, dalsza centralizacja Monarchii Habsburskiej

28. 10. 1918 - utworzenie niezależnego państwa Czechów i Słowaków

15. 3. 1939 - 9. 5. 1945 - okupacja niemiecka

luty 1948 - przewrót komunistyczny

sierpień 1968 - inwazja wojsk Układu Warszawskiego pod sowieckim kierownictwem oznacza koniec "Praskiej wiosny" i prób zbudowania "socjalizmu z ludzką twarzą" przez partię komunistyczną

listopad 1989 - upadek systemu komunistycznego

1. 1. 1993 - utworzenie Republiki Czeskiej po rozdzieleniu Czechosłowacji

Szczegóły

Około IV wieku p.n.e. tereny dzisiejszej Republiki Czeskiej zamieszkiwali Celtowie. Byli oni pierwszą grupą etniczną, która osiedliła się na tych terenach. Celtowie Boii nadali zamieszkiwanym przez siebie terenom łacińską nazwę -Boiohaemum (Bohemia). Przed początkiem naszej ery zostali wyparci przez ludy germańskie (Marcomanni,Quidi).

Pod koniec V i na początku VI wieku podczas tzw. Wędrówki Ludów tereny dzisiejszych Czech i Moraw zasiedlili Słowianie. Państwo Samona odpierało niebezpieczne najazdy Awarów z terenów dzisiejszych Węgier oraz (z częściowym powodzeniem) ataki Franków z zachodu.

Państwo Wielkomorawskie

(koniec pierwszej połowy i druga połowa IX wieku - upadek po klęsce w wojnie z Madziarami w latach 903-907)

Kultura Wielkiej Morawy w istotny sposób wpłynęła na rozwój kultury i religii wschodnich i południowych Słowian w średniowieczu. W roku 863 bizantyjscy misjonarze chrześcijańscy Konstanty i Metody przybyli na Morawę szerzyć wiarę. Jednak wkrótce decydujący wpływ na rozwój Czech i Moraw uzyskał kościół rzymskokatolicki.

Dynastia Przemyślidów (IX wiek - 1306)

W Czechach rozpoczął się proces budowania niezależnego państwa. Za panowania dynastii Przemyślidów czeskie państwo stopniowo się umacniało i zdobywało niezależność pomimo formalnej podległości Cesarstwu Rzymskiemu.

935 - śmierć księcia Wacława, kanonizowanego pod koniec X wieku

973-976 - utworzenie biskupstwa praskiego

1085 - Wratysław jako pierwszy książę otrzymał prawo do tytułu królewskiego w zamian za wsparcie cesarza Henryka IV w konflikcie z papieżem Grzegorzem VII.

1212 - Przemysł Otakar I otrzymał Złotą Bullę Sycylijską, która uznawała czeskie państwo za królestwo i nadawała czeskim władcom dziedziczny tytuł królewski. Regulowała również wzajemne stosunki między Królestwem Czeskim i Cesarstwem Rzymskim. Królestwo Czeskie stało się jednym z najważniejszych ziem w ramach Cesarstwa.

1253 - 1278 - okres panowania króla Przemysła Otakara II charakteryzował się polityką ekspansyjną. Tendencje te były kontynuowane również przez ostatnich królów z dynastii Przemyślidów.

1306 - został zamordowany Wacław III - ostatni z Przemyślidów

Dynastia Luksemburgów (1310 - 1437)

W roku 1310 na króla został wybrany Jan Luksemburczyk (1310-1346). Luksemburgowie przyłączyli do królestwa nowe tereny. Zaczęto się wtedy posługiwać terminem Korona Czeska. Nazwa ta została oficjalnie potwierdzona dekretem Karola IV w roku 1348. Korona Czeska składała się z Królestwa Czeskiego oraz tzw. ziem przyłączonych - Moraw, księstw śląskich, Górnych a później także Dolnych Łużyc.

Szczytowy okres rozwoju Królestwo Czeskie przeżywało za panowania Karola IV (1346-1378), drugiego Luksemburczyka na tronie czeskim. W roku 1344 zostało założone praskie arcybiskupstwo. W roku 1348 Karol IV założył pierwszy na północ od Alp uniwersytet. W roku 1355 Karol IV został koronowany na cesarza rzymskiego.

Rewolucja Husycka (1419 - 1436)

Wpływ na powstanie ruchu husyckiego miało kilka czynników. Jednym z istotniejszych czynników był polityczny i gospodarczy kryzys za panowania Wacława IV (1378-1419), następcy Karola IV. Kryzys ten został jeszcze pogłębiony przez problemy współczesnej Europy (Wielka Schizma Zachodnia, krytyka kościoła). Przywódcą ideowym ruchu husyckiego był mistrz Jan Hus, spalony na stosie w roku 1415 w Konstancji. Pomimo jego śmierci ruch husycki kontynuował walkę o zreformowanie kościoła.

Spadkobiercą czeskiej korony został rzymski cesarz Zygmunt Luksemburski, który postanowił siłą rozprawić się z rewolucją. Jednak husytom udało się odeprzeć jego pięć wypraw krzyżowych w latach 1420-1431. Dopiero wewnętrzny konflikt i klęska radykałów w walce z umiarkowanymi husytami pozwoliła na zawarcie tymczasowego porozumienia między husyckimi Czechami a katolicką Europą. Porozumienie to, podpisane w roku 1436, uznawało wyznanie husyckie. Ruch husycki zmienił strukturę społeczeństwa pod wieloma względami. Dzięki niemu po raz pierwszy chrześcijańska Europa zgodziła się na dualizm religijny. Doszło do znacznego spadku wpływów i władzy kościoła rzymskokatolickiego w Czechach, co wykorzystała czeska szlachta i miasta. Czeski naród oraz czeska kultura zdominowały życie społeczne. W trudnych czasach na króla czeskiego został w roku 1458 wybrany Jerzy z Poděbrad, zręczny dyplomata i mądry władca. O jego dalekowzroczności i wielkości świadczą między innymi działania w celu zawarcia Europejskiej Unii Pokojowej.

Dynastia Jagiellonów (1471 - 1526)

1471 - Władysław Jagiellończyk, syn polskiego króla Kazimierza, został wybrany na czeskiego króla

Za panowania Władysława oraz jego syna Ludwika wzrosło znaczenie czeskiej szlachty, podczas gdy władza królewska była coraz słabsza. Dochodziło do mnóstwa konfliktów - pomiędzy miastami królewskimi a wielmożami oraz między husytami a kościołem katolickim, który dążył do odbudowania swej władzy i dawnych wpływów.

Dynastia Habsburgów (1526 - 1918)

Po śmierci ostatniego Jagiellona czeski tron objęli austriaccy Habsburgowie. Dążyli oni do przywrócenia wiary rzymskokatolickiej, centralizacji i zbudowania silnego wielonarodowego imperium. Habsburgowie przyłączyli Koronę Czeską do swej monarchii, w której Czechy pozostały aż do jej upadku w roku 1918.

Kiedy Rudolf II (1576-1611) przeniósł się do Pragi, miasto to stało się znaczącym centrum kulturalnym Europy. Czeska szlachta zmusiła Rudolfa do wydania dekretu, tzw. "Maiestatus", który gwarantował wolność wyznania. Cesarzowie Mateusz oraz Ferdynand usiłowali ograniczyć tę wolność, co doprowadziło do wojny domowej pomiędzy czeską szlachtą i katolickim cesarzem, która później rozprzestrzeniła się na całą Europę jako Wojna Trzydziestolenia. Czeska szlachta została pokonana w roku 1620 w Bitwie na Białej Górze i Czeskie Królestwo utraciło swą niezależność na prawie 300 lat. Okres Wojny Trzydziestoletniej przyniósł Czechom polityczny chaos, zniszczenia oraz osłabienie gospodarki. Miało to długotrwały wpływ na późniejszy rozwój kraju. Mieszkańcy Czech byli zmuszeni do przyjęcia wiary katolickiej lub do opuszczenia kraju. Czeską koronę dziedzicznie objęli Habsburgowie, a większość urzędów przeniesiono na stałe do Wiednia. Po Wojnie Trzydziestoletniej w czeskiej kulturze szeroko upowszechnił się styl barokowy. Wywarł on istotny wpływ na architekturę czeskich miast i wsi na okres kilku stuleci.

Kryzys systemu feudalnego oraz interesy fiskalne monarchii doprowadziły do reformy, którą w drugiej połowie XVIII wieku przeprowadzili Maria Teresa oraz Józef II. Reformy przyniosły kilka pozytywnych rezultatów dla czeskich ziem. Czechy oraz Morawa stały się niezależną częścią Monarchii Habsburskiej. Reformy miały jednak również kilka negatywnych skutków. Przyczyniły się do centralizacji władzy oraz germanizacji, która stała się poważnym zagrożeniem tożsamości narodowej Słowian żyjących w monarchii.

Odrodzenie czeskiego narodu

Odrodzenie czeskiej świadomości narodowej przejawiło się najpierw w odrodzeniu języka oraz kultury, jednak wkrótce zaczęło się uwidaczniać również w sferze polityki i w dążeniach do uzyskania równouprawnienia. W rewolucyjnym roku 1848 czescy politycy wystąpili z pierwszym spójnym projektem ponownego przekształcenia monarchii w federację. W staraniach o uzyskanie równouprawnienia dla czeskiego narodu istotną rolę odegrał fakt, iż ziemie czeskie były w drugiej połowie XIX wieku najbardziej uprzemysłowionym regionem monarchii.

Utworzenie niezależnego państwa (1918 - obecnie)

Podczas I wojny światowej czescy politycy stali się bardziej radykalnymi w rezultacie zagranicznej działalności T.G.Masaryka i E.Benesza, przyszłych prezydentów. Klęska Austro-Węgier otworzyła drogę do utworzenia niepodległego państwa Czechów i Słowaków (28.10.1918). Czechosłowacja stała się jednym z najbardziej rozwiniętych państw na świecie. Dwudziestoletni okres demokracji i dynamicznego rozwoju został przerwany agresją hitlerowskich Niemiec. Konferencja w Monachium, a następnie okupacja hitlerowska w marcu 1939 roku zakończyły okres istnienia niezależnego państwa czechosłowackiego.

Po drugiej wojnie światowej Czechosłowacja znalazła się w radzieckiej sferze wpływów. Okres " ograniczonej" demokracji zamknął przewrót komunistyczny w roku 1948. Własność prywatna została znacjonalizowana, a prawa polityczne i wolności obywatelskie ograniczone. Starania o zreformowanie systemu komunistycznego oraz osłabienie wpływów radzieckich zakończyła zbrojna interwencja wojsk Układu Warszawskiego w sierpniu 1968 roku. Stopniowy rozkład systemu komunistycznego i bloku radzieckiego oraz masowe protesty i demonstracje Czechów i Słowaków doprowadziły do upadku systemu komunistycznego w listopadzie 1989 roku. Zmiany zostały potwierdzone przez wybór Václava Havla na prezydenta republiki.

1 stycznia 1993 roku Czechosłowacja została rozdzielona i utworzono dwa niezależne państwa - Republikę Czeską i Republikę Słowacką. Václav Havel został pierwszym prezydentem Republiki Czeskiej. W następnych latach Republika Czeska przystąpiła do OECD (1995), NATO (1999) i UE (2004). Czechy ukończyły proces transformacji gospodarki centralnie planowanej na gospodarkę rynkową oraz systemu totalitarnego na demokrację parlamentarną.