Schengen işbiriği bölgesindeki Kişisel Veri Koruma Ofisi’nin görevi, özellikle Schengen Bilgi Sistemi (SBS) aracılığıyla işlenmiş olan kişisel verilerin korunması ilkesine uygun olarak denetlemek ve dataları işlenen ilgili kişilerin haklarını garanti altına almaktır.

Bu yazının amacı SBS içinde kişisel bilgi işleyen kurumların (özellikle polis makamları) görevlerine, verilere ilişkin haklara ve bu hakların kullanım şekillerine ve ayrıca diğer Schengen ülkeleriyle olan ilişkilere yönelik genel bir bakış sağlamaktır.

Schengen ve ilgili diğer yetkililerin rolüne ilişkin detaylı bilgi için  Euroskop.cz web adresini ziyaret edebilirsiniz.

Kişisel Veri Koruma Ofisi diğer Schengen üye ülkelerindeki eş makamlarla yakın bir işbirliği içindedir. Bu ya iki taraflı olarak ya da Ortak Denetleme Kurulu (JSA) bünyesinde –tüm ulusal denetleme makamlarının temsilcilerinin ortaklaşa görev aldıkları bir organ- gerçekleşmektedir. JSA Schengen Antlaşması’nın Uygulanmasına Yönelik Sözleşme (madde 115) ile Schengen Bilgi Sistemi(SBS)’nin teknik destek fonksiyonunu denetlemek, SBS’nin işletilmesi sürecinde ortaya çıkabilecek uygulamaya ya da yorumlanmasına ilişkin herhangi bir sorunun incelenmesini sağlamak ve ulusal denetleme makamları tarafından yapılan bağımsız denetlemelere ya da SBS’ye erişim hakkına ilişkin ortaya çıkabilecek herhangi bir sorunun araştırılması amacıyla kurulmuştur. Bu nedenle JSA mevcut problemlere yönelik ortak çözümler için uygun önerileri değerlendirmekle yetkilendirilmiştir.

Schengen Bilgi Sistemi (SBS)

Kişilerin ve malların Schengen bölgesi içinde serbest dolaşımından doğabilecek güvenlik risklerini sınırlandırmak amacıyla gerekli bir önlem olarak kurulan Schengen Bilgi Sistemi (SBS) Schengen bölgesinin korunmasında önemli bir rol oynamaktadır. SBS diğer tüm üye devletlerin veri tabanına tanıtılmış olan kişi ve mallara ilişkin verilerin yetkili kişilerce kullanılmasına ve gerekli durumlarda uygun şekilde karşılık verilmesine (örneğin, herhangi diğer bir üye devlet için oturum yasağı konulmuş bir kişinin Schengen bölgesinden girişini engellemek ya da herhangi diğer bir üye devletteki polis tarafından aranan bir kişiyi yakalamak) izin veren geniş kapsamlı bir veritabanıdır. SBS sınır kontrolleri ve ülke içinde yapılan polis ve gümrük kontrollerinde, vize verme işlemlerinde, oturum izni çıkarmada ve iltica başvurularının yetki alanı açısından değerlendirilmesinde kullanılmaktadır.

Schengen Bilgi Sistemi (SBS)’ndeki Kişisel Verilerin İşlenmesi

SBS 1990 yılında kabul edilen Schengen Antlaşması’nın Uygulanmasına İlişkin Sözleşme (CISA) ile kurulmuş ve her bir üye devletin(N.SIS) ve teknik destek biriminin(C.SIS) ulusal sistemlerinden oluşmaktadır. Merkezi birim tüm Schengen ülkeleri tarafından ortaklaşa kurulmuş ve sürdürülmekte; bununla birlikte faaliyetlerinin sorumluluğu yerleşik bulunduğu bölge (Strasbourg) olan Fransa’dadır. C.SIS üye devletler tarafından girilen verileri toplamakta ve kayıtların ayrı olarak devletlere dağıtılmasını sağlamaktadır. C.SIS sayesinde, Schengen Bilgi Sistemi’nin tüm ulusal bölümlerinin içeriği böylece birebir aynı olmaktadır. SBS’nin ayrılmaz parçası da ayrıca SIRENE (Ulusal Girişte Ek Bilgi Talebi) ulusal merkezi tarafından sağlanan bireysel kayıtlara iliştirilmiş ek bilginin paylaşımından oluşmaktadır. Schengen devleti ulusal birimi(N.SIS) aracılığıyla böylece SBS’ye herhang bir amaçlakayıt girebilir. Bu kayıt daha sonra sistemin (SBS) merkezi birimi (C.SIS) aracılığıyla – özel bir talebe bağlı olan ve tüm üye devletlerin yetkili birimlerinin erişimine açık hale getirilmiş olan- bireysel ulusal veri tabanlarına aktarılır.

N.SIS kapsamında yer alan verilerin elde edilmesi ilkesine ilişkin uygunluğunun kontrolü ulusal denetleme mercilerinin ( Kişisel Veri Koruma Ofisi’ne benzer şekilde) yetkisi dahilindedir. Ortak Denetleme Kurulu(JSA),  CISA’nın 115. Maddesi uyarınca denetleme mercilerinin temsilcilerinin bir araya getirilmesi amacıyla kurulmuş; merkezi birimin kontrolünün sağlamak ve CISA’nın ulusal denetleme makamları tarafından uygulanmasında ortaya çıkabilecek uyumsuzlukları çözmekle görevlendirilmiştir.

SBS’de aşağıda sıralanan veriler yer almaktadır:

• Schengen bölgesine girişi ve yerleşmesi reddedilen üçüncü ülkelerin (üye olmayan) vatandaşları;
• Tutuklanmak için aranan kişiler;
• Kayıp kişiler;
• Tanıklar ya da beklemede olan suça ilişkin süreçte işbirliğine ihtiyaç duyulan kişiler,
• Gizli takibe ya da özel kontrole konu olan kişi veya araçlar; ve
• Çalıntı yada  kayıp dokümanlar, otomobiller, ateşli silahlar ya da sahte banknotlar gibi aranan şeyler.

Yukarıdaki liste SBS’nin kişisel veriler gibi bazıları hassas olabilecek geniş kapsamlı bilgiler içerdiğini göstermektedir. Bu nedenle, doğrudan CISA kapsamında kişisel verilerinin korunması açısından sert kurallar konulmuş; bu kurallara bağlılık bahsi geçen bağımsız denetleme mercileri tarafından kontrol edilmektedir.

Kişisel Verilerle İlgili Haklar

Kişisel verilerin korunması açısından bireylerin temel haklarını garantiye almak da ayrıca önemlidir; ki bu kişiler bu hakları kendi haklarını ve mahremiyetlerini korumak amacıyla kullanabilirler. CISA kişisel verilerin Schengen Bilgi Sistemi’ne işlenmesine ilişkin olarak bu hakların korunmasına büyük önem verdiğini özellikle vurgulamıştır.

Schengen Bilgi Sistemi’ne ilişkin olarak bahsedilen en önemli haklardan biri, her bir bireyin hangi kişisel verilerin SBS’ye işlendiğine, ne gerekçeyle ve hangi yetkili mercii tarafından kayıt edildiğine ilişkin bilgi talep etme hakkıdır. Kaydedilen verinin doğru olmadığını kanıtlanması durumunda, ilgili bireyin o verilerin düzeltilmesini ya da silinmesini talep etme hakkı bulunmaktadır. Bilgi edinme ve verinin düzeltilmesi ya da silinmesine ilişkin talepte bulunma hakkı SBS’deki verilerin düzeltilmesi ya da silinmesini ya da SBS’de işlenen kişisel verilere ilişkin olarak oluşabilecek zararların tazmini için kişisel verilerden bilgi almayı talep etme hakkıyla da yakından ilişkilidir.

Ayrıca herkes herhangi bir Schengen ülkesinde kişisel verilerin SBS’ye işlenmesini denetlemeye yetkili ulusal denetleme mercilerinden kendi kişisel verilerinin SBS’ye işlenip işlenmediğini ve ne şekilde işlediğinin incelenmesini talep etme hakkına sahiptir. Bu hakkın uygulanması talebin yapıldığı ilgili tarafın ulusal kanunları tarafında yürütülmektedir. Bireysel ulusal denetleme mercileri bu talepleri değerlendirirken veri haklarının etkin işleyişini sağlamak amacıyla çok yakın bir işbirliği içerisinde olmaları gerekmektedir. SBS’nin uluslararası karakteri gereği, genelde bazı üye devletler ve dolayısıyla bazı denetleme mercileri belli bir talep ya da şikayetle ilgilenmek üzere bir araya gelmektedir.

Üye devletlerde hakların nasıl farklı işletildiğini göstermek üzere Ortak Denetleme Kurulu ( Schengen Antlaşmasının Uygulanmasına İlişkin Sözleşme’nin 115. Maddesi uyarınca kurulmuş bir organ) bu hakkın tüm Schengen ülkelerinde nasıl uygulandığına ilişkin daha detaylı bilgi içeren bir rehber yayınlamıştır.

Çek Cumhuriyeti’nde veriler öncelikle SBS ile SBS kontrolcüleri arasında yüz yüze (vis-a-vis) olarak işletilmelidir. Daha detaylı bilgi için bakınız Formlar.